Rodzaje żarówek – praktyczny przewodnik

Najwcześniejsze próby stworzenia żarówki miały miejsce jeszcze na początku XIX wieku. Pierwsza nadająca się do praktycznego wykorzystania żarówka powstała natomiast w 1878 roku. W tym samym roku ruszyła produkcja masowa. Obecnie w sprzedaży dostępnych jest kilka rodzajów żarówek, różniących się takimi parametrami jak pobór energii, barwa światła czy rodzaj gwintu. Czym kierować się przy wyborze źródła światła? Przeczytaj artykuł i dowiedz się więcej.

Żarówka to źródło światła elektrycznego, którego elementem świecącym jest włókno z trudno topliwego materiału (jak grafit, wolfram czy platyna). Na przestrzeni lat powstało wiele rodzajów żarówek – dążono bowiem do zwiększenia ich wydajności i obniżenia poboru energii. Jakie żarówki są najbardziej energooszczędne? Jakie sprawdzą się w salonie lub gabinecie? Czy wybrane żarówki na pewno będą pasować do danej lampy? Podpowiadamy!

Rodzaje żarówek – od żarowych po diody LED

Do podstawowych rodzajów żarówek należą:

  • Żarówki żarowe (tradycyjne) – podstawą ich działania jest żarzące się włókno, które pod wpływem prądu wydziela światło. Jest umieszczone w pojemniku wypełnionym mieszanką gazów lub stanowiącym próżnię. Tego typu żarówki mogą pracować tylko przez około 1000 godzin, a jednocześnie są mało wydajne i bardzo energochłonne. Na wytworzenie światła wykorzystują jedynie 5% pobieranej energii – pozostała część zostaje zużyta poprzez generowanie ciepła. Ich zaletami są jednak niska cena i dobre odwzorowanie kolorów. Od września 2009 roku, za sprawą rozporządzenia Unii Europejskiej, ze sprzedaży wycofano żarówki żarowe o mocy 1000 W i większej.
  • Żarówki halogenowe – w żarówkach tego typu oprócz gazu obojętnego znajduje się również halogen. Jego zastosowanie pozwala na zwiększenie temperatury żarnika, dzięki czemu rośnie skuteczność źródeł światła – żarówki halogenowe zużywają 20-45% mniej energii niż żarowe. Żarówki halogenowe mają jednocześnie wysoki poziom wskaźnika oddawania barw, co sprawia, że wydzielane światło jest naturalne i niemęczące dla wzroku. Ich żywotność wynosi 2 000 – 3 000 godzin. Podobnie jak tradycyjne żarówki żarowe, także halogeny są stopniowo wycofywane ze sprzedaży.
  • Świetlówki – w tym przypadku światło jest emitowane przez luminator. Zostaje on wzbudzony przez promieniowanie ultrafioletowe powstałe na skutek wyładowania jarzeniowego w rurze wypełnionej gazem. Świetlówki wytwarzają znacznie mniej ciepła niż żarówki żarowe – są więc bardziej energooszczędne (ich stosowanie pozwala na zmniejszenie zużycia prądu o około 60% względem tradycyjnych żarówek). Charakteryzują się jednocześnie dużą trwałością – żywotność świetlówek wynosi od 8 000 do ponad 20 000 godzin. Zawierają jednak rtęć, dlatego muszą być odpowiednio utylizowane. Mogą być jednocześnie męczące dla wzroku. Nie oddają również pełni barw otoczenia. Dużą wadą jest także czas rozgrzewania – pełną wydajność osiągają niekiedy dopiero po upływie kilku minut od uruchomienia.
  • Diody LED – są potocznie nazywane żarówkami LED, nie posiadają jednak żarnika. Źródłem światła jest dioda elektroluminescencyjna, która pobudza do świecenia luminofor umieszczony w obudowie. Diody LED pobierają nawet o 90% mniej energii niż tradycyjne żarówki. Sprawia to, że ich wysoka cena szybko się zwraca w wyniku oszczędności energetycznej (nawet w mniej niż rok). Żywotność diod LED wynosi od 15 000 do ponad 25 000 godzin. Dobrze oddają barwy (same również występują w wielu kolorach!) i nie nagrzewają się ani nie zawierają toksycznych substancji.

rodzaje żarówek

Parametry techniczne żarówek

O wyborze żarówki decyduje nie tylko jej rodzaj i sposób działania. Warto zwrócić uwagę również na szereg parametrów, oznaczonych na opakowaniu. Do najważniejszych należą:

  • Rodzaj gwintu – najczęściej stosowanym gwintem jest E27. E40 z kolej spotyka się w żarówkach o dużej mocy, a E14 – w instalacjach o niewielkiej mocy. W sprzedaży dostępne są również żarówki z gwintami oznaczonymi symbolem G4 czy MR16. Żarówka powinna być więc dopasowana do konstrukcji danej lampy (wymagany gwint z reguły podany jest na jej opakowaniu).
  • Barwa światła (temperatura barwowa) – ciepła (poniżej 3 300 K) ma działanie uspokajające, przez co sprawdzi się np. w sypialni; neutralna (3 500-5 000 K) jest często stosowana do ogólnego oświetlenia pomieszczenia; natomiast zimna (powyżej 5 000 K) pobudza do działania i wspomaga koncentrację, dzięki czemu warto ją wykorzystać w miejscu do pracy i czytania.
  • CRI (wskaźnik oddawania barw) – jest wyrażony liczbą od 0 do 100. Im wyższa wartość, tym rzeczywiste barwy są lepiej oddawane, a oświetlone przedmioty wyglądają naturalniej.
  • Napięcie – najczęściej to standardowe 230 V, jednak w sprzedaży dostępne są również żarówki niskonapięciowe (12 V), które wymagają użycia transformatora.
  • Liczba cykli włączania i wyłączania – oznacza potencjalną trwałość żarówki.
  • Strumień świetlny – jest mierzony w lumenach. Im ich więcej – tym intensywniejsze (jaśniejsze) jest wytwarzane światło.
  • Efektywność energetyczna – żarówka oznaczona literą A (lub A+ czy A++) to produkt najbardziej energooszczędny w swojej kategorii, natomiast ta oznaczona literą E zużywa najwięcej energii.

Zobacz również: Jak dopasować oświetlenie do poszczególnych pomieszczeń?


Dodaj komentarz